شبکه کامپیوتری :

اتصال بین دو یا چند سیستم با قابلیت انتقال اطلاعات بین آنها

از نظر اندازه :

1. PAN (شبکه شخصی)

2. LAN (شبکه محلی )

3. WAN (شبکه گسترده )

4. Internet work ( شبکه متصل )

PAN : کوچکترین نوع شبکه بوده و به یک کاربر اختصاص دارد . محدوده تقریبا 10 متر را دربرمی گیرد . برای مثال ماوس بی سیم ، هدفون با قابلیت بلوتوث و کنترل تلویزیون از این نوع اند .

LAN : محدوده یک ساختمان ( مدرسه ، دانشگاه ، اداره ، کافی نت و ... ) را دربرمی گیرد . در این نوع شبکه بین 2 تا 16 میلیون سیستم اتصال برقرارمی شود . برقراری این شبکه نیازی به گرفتن مجوز ندارد . اتصال با چند متر کابل و کارت شبکه و سوئیچ برقرار می شود . 

راه اندازی این شبکه بسیار ارزان بوده و سرعت آن خوب ، احتمال وقوع خطا و مشکل کم و عیب یابی سریع است .

کارت شبکه : یک سخت افزار که ارتباط بین کامپیوتر و محیط انتقال (کابل و ...) را برقرار می کند . در کامپیوترهای امروزی روی مادربورد وجود دارد ولی در کامپیوتر های قدیمی وجود ندارد و باید روی مادربورد نصب شود . در واقع کارت شبکه مسئول دریافت و انتقال و سازماندهی و ذخیره سازی موقت اطلاعات در طول شبکه است .

سوئیچ : یک سخت افزار قادر به متمرکزسازی 

MAN : محدوده این شبکه سطح یک شهر بوده و اتصالات آن با فیبر نوری است . اتصال چند شبکه LAN به همدیگر را شبکه MAN گویند . راه اندازی این شبکه نیاز به گرفتن مجوز از مخابرات و ... دارد .

مثال : فرض کنید یک شرکت چند شعبه دارد . برای ایجاد ارتباط بین کارمندان این شعبه ها از شبکه MAN استفاده می شود .

سرعت این شبکه کمتر بوده و احتمال وقوع خطا بیشتر و عیب یابی سخت تر و نیز هزینه راه اندازی آن نسبت به شبکه های کوچکتر زیاد است .

WAN : محدوده این شبکه بین چندین استان و یا یک کشور یا حتی قاره بوده و امکان اتصال بین MAN ها و LAN ها را ایجاد می کند . در شبکه WAN سرعت انتقال کم بوده ، محدوده پوشش وسیع ، خطا خیلی زیاد و عیب یابی سخت است .

منظور از وسیع بودن محدوده پوشش این است که به عنوان مثال یک کاربر در ایران می تواند با یک کاربر دیگر در کشور دیگر ارتباط برقرار کند . مکالمه اینترنتی مانند وایبر ، تلگرام و ... از این دسته اند .

Internetwork : بزرگترین شبکه WAN بوده و سه نوع می باشد .

شبکه داخلی یا اینترانت ( Intranet ) : این نوع شبکه زیر نظر یک نهاد مدیریتی کنترل می شود و به کاربران خاصی اجازه ورود به شبکه داده می شود .بیشتر در سازمان ها برای به اشتراک گذاری فایل ها و منابع ، مورد استفاده قرار می گیرد . مانند شبکه ملی اطلاعات در ایران

شبکه خارجی یا اکسترانت (Extranet ) : به اشتراک گذاری اطلاعات در داخل یک گروه که اعضای آن در یک مکان نیستند ، به کار می رود. برای مثال کارمندان یک اداره می توانند خارج از اداره هم ، با داشتن نام کاربری و رمز عبور از هر جایی ، حتی خارج از کشور ، به شبکه دسترسی داشته باشند .

شبکه اینترنت ( Internet ) : یک شبکه بزرگ برای به اشتراک گذاری اطلاعات به صورت عمومی و در قالب صفحات وب است .

الگوی هندسی استفاده شده جهت اتصال کامپیوترها را توپولوژی گوئیم ، که در دو نوع زیر وجود دارد :

نوع اول : Point to Point ( بدون گره مانند تماس تلفنی )

نوع دوم : Broad Cast ( یک محیط اشتراک دارند ) . این نوع اتصال شکل های متفاوتی دارد ، که عبارتند از :

1. Bus

2. Star

3. Ring

4. Mesh

5. Tree

6. Daisy Chain

7. بی سیم ( استفاده از wireless )

8. Hybrid ( ترکیبی )

اجزای اصلی یک شبکه عبارتند از :

1. Endsystem ها : هر ابزاری که بتواند از شبکه استفاده کند و در انتهای شبکه قرار دارد . مثل : چاپگر ، تب لت ، لپ تاب و کامپیوتر

    الف ) Host یا Server ( سرویس دهندگان میزبانی وب  )

     ب) Terminal یا Client ( سرویس گیرندگان )

2. IMP ها : ابزاری برای ایجاد ارتباطات

   الف) لایه 1 (Layer1) : فقط وظیفه برقراری ارتباط ( مثل Hub)

   ب) لایه 2 (Layer2) : علاوه بر برقراری ارتباط امکان مدیریت داده ها را بر عهده دارد . ( مثل  Swich )

   پ) لایه3 (Layer3): امکان ارتباط بین دو یا چند شبکه متفاوت را برقرار می کند . ( مثل  Router)

   ت) لایه 4 (Layer4): توانایی کنترل ورودی و خروجی های یک شبکه را دارد . (مثل Firewall)

Hub : وسیله ای است که چندین رایانه را در یک شبکه محلی به هم متصل می کند . توانایی تفکیک آدرس های ورودی و خروجی را ندارد .پس بسته های دریافتی از یک پورت به تمام پورت های موجود ارسال می شود.

Switch : وسیله اتصال چندین رایانه در شبکه محلی . برخلاف Hub می توانند بین رایانه های مختلف در شبکه فرق قائل شوند .

Router (مسیریاب) : دو یا چند شبکه را به هم متصل می کند و انتقال بسته های اطلاعاتی از یک شبکه به شبکه دیگر را برعهده دارد .

Firewall : سخت افزار یا نرم افزاری است که منابع درون شبکه را از دسترسی غیر مجاز خارجی محافظت میکند .

3. Media

3.1 - کابلی

الف) coaxial 

ب) Twisted pair یا بی سیم (TP)

پ) Isdn

ت) X25

ث) Fiber iptic (فیبر نوری)

3.2 - بی سیم

الف) Infrared

ب) Microwave

پ) Wimax

ت) Wifi

ث) لیزری